Nếu đã từng kinh qua trò chơi cờ tỷ phú (Monopoly), được sở hữu hàng loạt bất động sản trải dài từ Bắc vào Nam, tiền chất thành đống thì chúc mừng, bạn đã có một tuổi thơ giàu có dữ dội.

Cờ tỷ phú (Monopoly) có thể được biết đến là một trò chơi mang tính giáo dục tài chính đầu tiên của nhiều thế hệ người trẻ từ Âu sang Á. Với chủ đề giáo dục tài chính khô khan, nhiều lý thuyết kết hợp nhưng được tiếp cận thông minh qua hình thức game giải trí tương tác, cờ tỷ phú đã đưa việc phổ cập tài chính lên một tầm cao mới, giúp người chơi hiểu được nhiều hơn về dòng tiền, thuế, đầu tư, sự biến động của thị trường… hay cả chuyện “đi tù”. 

Tài sản
Giống với cuộc sống, hầu hết các loại tài sản trong cờ tỷ phú được mô phỏng lại tương tự. Để giải thích cho định nghĩa của tài sản, một chuyên gia tài chính đã phát biểu, tài sản chính là thứ giúp bạn có thể đẻ ra tiền. Các loại tài sản có thể kể tên ở đây như cổ phiếu, bất động sản, sở hữu doanh nghiệp. Và để nghỉ việc, tất nhiên bạn phải thủ sẵn tài sản (hoặc thật nhiều tài sản). Giả sử bạn được thuê làm một nhân viên bán hàng với mức lương ít ỏi, lúc này tài sản duy nhất bạn có chính là thời gian. Nhưng nếu bạn được thăng tiến hoặc được thuê vào vị trí quản lý, tài sản lúc này sẽ bao gồm thời gian và kỹ năng hoặc kiến thức của bạn.

• Để thoát ra khỏi viễn cảnh “làm, làm nữa, làm mãi” này, bạn nhất định phải tạo ra các tài sản có thể mang lại nguồn thu nhập thụ động mà không phụ thuộc vào quỹ thời gian bạn có. Cổ phiếu là một loại tài sản kiểu vậy. Giá trị của cổ phiếu được nhận định sẽ tăng theo thời gian, thậm chí ở những trường hợp “béo bở” hơn thì cổ phiếu sẽ được trả cổ tức tiền mặt cao và đều “như vắt chanh”.
• Một dạng tài sản khác là bất động sản. Có nhiều cách khác nhau để tìm kiếm thu nhập từ nguồn này. Đầu tiên bạn có thể mua vào bán ra để lấy lợi nhuận khi giá của thị trường lên cao, hoặc cũng có thể chuyển đổi bất động sản sang mô hình kinh doanh như cho thuê, khách sạn,... để tạo dòng tiền đều đặn mỗi tháng từ đây.
• Sở hữu doanh nghiệp là loại tài sản thứ ba được nhắc đến giúp tạo ra nguồn thu nhập. Trong cờ tỷ phú, dạng tài sản này được thể hiện dưới dạng các công trình tiện ích công cộng như công ty nước, công ty điện, công ty đường sắt... Việc sở hữu doanh nghiệp được xem là một loại tài sản tối thượng bởi nó có thể liên tục phát triển về mặt quy mô theo thời gian và mang lại một dòng tiền tuyệt vời cho chủ nhân nó. 

Nói chung, để có thể bỏ việc, bạn cần sự “giúp đỡ” từ các loại tài sản. Nếu chỉ tiết kiệm một đống tiền và sau đó nghỉ việc thì không có điều gì đảm bảo rằng bạn sẽ không cần đi làm trở lại nữa, có thể đó chỉ là một kỳ nghỉ dài. Cuối cùng, sau khi dùng hết số tiền đó bạn sẽ phải quay về tìm kiếm một công việc mới mà bạn chưa bao giờ yêu thích để làm. 

Và rằng, ngay cả khi bạn đã an toàn sở hữu ngôi nhà riêng của mình thì bạn cũng phải trả bao la các loại thuế, bảo hiểm, hóa đơn, chi phí bảo trì, sửa chữa… À, bạn cũng cần phải ăn nữa. Rồi cuộc đời lại còn chuẩn bị cho bạn nhiều điều bất ngờ có thể ập tới bất kỳ lúc nào, mặc kệ bạn có sẵn sàng hay không 😭. Thế nên, tài sản sẽ là vũ khí đắc lực bảo vệ bạn. 

Trên bàn cờ tỷ phú, trò chơi sẽ bắt đầu ngay tại ô khởi hành (GO!), đồng thời người chơi cũng sẽ được cấp 200$ để có vốn làm ăn tại đây, tương tự như vậy cho những lần lặp lại tiếp theo. Với số tiền được cho này, người chơi phải cân đo đong đếm cẩn thận để tìm kiếm được nhiều tài sản và tiện ích công cộng tiềm năng nhất có thể. Đối với những người không có động lực để từ bỏ công việc của mình hay khao khát làm giàu, họ sẽ vui vẻ đi vòng quanh bảng và cố gắng đi nhanh nhất có thể để quay về lại ô “GO!” (ô khởi hành) để tiếp tục nhận lấy 200$. Cách này sẽ giúp người chơi không gặp phải nhiều rủi ro trên bàn cờ, và nếu có xảy ra thì số tiền thất thoát sẽ là con số nhỏ khi chẳng may đậu phải những ô như Thuế xa xỉ phẩm (Luxury Tax) hay ô Khí vận (Community Chest). Tuy nhiên, cách chơi an toàn này sẽ không bao giờ đưa người chơi đi đến đâu cả, cuối cùng, họ sẽ bị xóa sổ khi hạ cánh xuống phải một khách sạn màu đỏ đã có chủ nào đó.

Sau cùng, người chiến thắng trên bàn cờ tỷ phú là người chiếm hữu được tất cả mọi loại tài sản. 

Tiền
Tiền có được xem là tài sản không? Trên thực tế, tiền có thể đẻ ra tiền thông qua lãi suất. Tuy nhiên trong bối cảnh ngày nay, hầu hết lãi suất ngân hàng đều rất nhỏ và còn chẳng bù lại tốc độ lạm phát. Thế nhưng, để nghỉ việc, bạn phải có sẵn tiền trong người, trong tài khoản để đảm bảo cho hai mục đích sau:

• Phòng vệ: Ngoài đời thực, chúng ta sẽ chẳng tránh khỏi đôi lúc gặp phải ô Cơ hội hoặc ô Khí vận ngẫu nhiên nào đó. Đó có thể là những sự kiện bất ngờ buộc ta không có cách nào khác ngoài việc chi tiền ra như viện phí, học phí, hay sinh nhật bạn bè, đồng nghiệp… Số tiền để dành cho những trường hợp này còn hay được gọi với thuật ngữ là “Quỹ khẩn cấp”. Việc không sẵn sàng thiết lập quỹ khẩn cấp sẽ khiến bạn gánh nợ vì những khoản chi tiêu đột ngột dẫn đến bán tháo tài sản để chi trả. Mất mát tài sản, nợ nần chồng chất sẽ là lý do dẫn đến việc bạn phải quay trở lại công việc.
• “Chờ thời”: Nếu bạn có tiền mặt trong tay, bạn có thể sẵn sàng ứng biến bất cứ lúc nào. Thử tưởng tượng nếu bạn có sẵn một khoản tiền dự trữ trong cuộc khủng hoảng kinh tế 2008, bạn sẽ có cơ hội để thu mua về hàng loạt cổ phiếu và bất động sản với giá “rẻ như cho” thì sẽ như thế nào. Chắc chắn là rất tuyệt vời! Việc có tiền để sử dụng cho những thời điểm thích hợp sẽ cho phép bạn mua lại được rất nhiều loại tài sản với giá rẻ bèo. Đây cũng là một khía cạnh được đề cập trong cờ tỷ phú: khi một người chơi đang rất cần tiền mặt và muốn bán tháo một số loại tài sản, những người có tiền mặt lúc này có thể giành lấy chúng dễ dàng. Hoặc nếu bạn đã sở hữu được khu Park Place và đi phải vào ô Boardwalk nhưng không có sẵn tiền mặt để mua, bạn chắc chắn vừa bỏ lỡ đi một tiềm năng cực lớn có thể giúp bạn tạo được dòng tiền. 

Đi tù
Không một ai muốn ở tù, dù là trên bàn cờ hay cả trong cuộc sống thực. 

Thật đáng sợ khi phải nghĩ về viễn cảnh tồi tệ nhất xảy ra trên bàn cờ, khi bạn không còn gì để mất thì nơi nào có thể ở tốt hơn là trong tù chứ! Không đề cập sâu xa về những lập luận “chỉ người nghèo mới đi tù” của các nhà phân tích xã hội học, rõ ràng đâu đó vẫn có nhiều mối tương quan cho chuyện “đi tù” từ game ra đến đời thực. 

Nhiều và nhiều bài học khác nữa...
Có thể thấy, cờ tỷ phú mang đến cho chúng ra rất nhiều bài học, hiểu biết có thể áp dụng trực tiếp vào thế giới đầu tư, tài chính thực. Đàm phán và thỏa hiệp cũng là một phần quan trọng của trò chơi được thể hiện rõ nét nhất qua những lần trao đổi, mua bán khi đề cập đến các giao dịch tài sản và tiện ích. Tiếp đó là việc chấp nhận sự ngẫu nhiên, bất ngờ của cuộc sống mang đến dù là vui hay buồn, cơ hội hay thách thức. 

Với những gì đã đề cập thì hoàn toàn có thể hiểu được tại sao cờ tỷ phú có thể tồn tại hơn 80 năm qua. Hơn cả một trò chơi giải trí bình thường, cờ tỷ phú như một xã hội thu nhỏ với đầy đủ chức năng, cơ sở vận hành và bao trùm lên đó là những áp lực cạnh tranh giữa những người chơi để dành lấy phần bánh ngon nhất cho mình. Từ đó thấy rằng “tiếp tục đổi mới để tiến lên” là một phần quan trọng của cuộc sống bất kể bạn ở đâu và làm gì đi nữa.

Và dẫu được xem là một cách thức giáo dục toàn diện về tài chính và đầu tư cho người trẻ thì chắc chắn cờ tỷ phú cũng sẽ có những sai sót nhất định. Mặc dù cờ tỷ phú có nhiều điểm rất giống với đời thực, có một điều chắc chắn sẽ không bao giờ xảy ra: Khí vận - Tài khoản của bạn được tăng 200 đô do hệ thống ngân hàng bị nhầm lẫn.

Nguồn ảnh: Quit Your Job

(Theo Quit Your Job)